Πολεμικό Ναυτικό: Ενώπιον κρίσιμων επιχειρησιακών προκλήσεων

Σημαντικές είναι οι εξελίξεις που έρχονται από πλευράς Πολεμικού Ναυτικού ως προς τον σχεδιασμό της μελλοντικής δομής δυνάμεων. 

Τόσο το ΓΕΕΘΑ όσο και το ΓΕΝ σε αγαστή συνεργασία με τα υφιστάμενα κλιμάκια, αρχής γενομένης από το Αρχηγείο Στόλου και τις Διοικήσεις αυτού σχεδιάζουν τη σταδιακή αποσυμφόρηση του ναυστάθμου της Σαλαμίνας.
Στόχος του Π.Ν είναι η αναβάθμιση των λιμενικών εγκαταστάσεων του εθνικού τομέα της Βάσης της Σούδας με την μετεγκατάσταση κύριων μονάδων κρούσεως επιφανείας όπως φρεγάτες και πυραυλάκατοι. Το ΓΕΝ εδώ και καιρό έχει εκφράσει έντονες ανησυχίες σχετικά με την μελλοντική προοπτική του Ναυστάθμου της Σαλαμίνας για τους παρακάτω επιχειρησιακούς λόγους:

  1. Η τοποθεσία του Ναυστάθμου είναι σε θέση με υψηλή κίνηση εμπορικών πλοίων αυξάνοντας την επικινδυνότητα ως προς την αντιμετώπιση ασύμμετρων απειλών. Τα δύο κυρίαρχα σενάρια που εξετάστηκαν με γνώμονα επιτελικές μελέτες και αναφορές είναι η πρόσκρουση εμπορικού πλοίου επί των πλοίων του Π.Ν ή η εσκεμμένη προσάραξη ή βύθιση του πλοίου σε σημείου που να εμποδίζει ή να καθυστερεί την έξοδο των πλοίων του Π.Ν. Τα σημεία αυτά έχουν επισημανθεί πλήν όμως δεν δύναται να αναφερθούν για λόγους διαβαθμισμένων πληροφοριών. 
  2. Δεν υπάρχει εγγύτητα με την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και ειδικότερα το σύμπλεγμα της Μεγίστης του οποίου η γεωπολιτική αξία είναι δεδομένη. Αντιθέτως, η βάση της Σούδας εξυπηρετεί καλύτερα τις επιδιώξεις του Π.Ν σε καθήκοντα άμεσης αντίδρασης λόγω εγγύτητας της Κρήτης με το σύμπλεγμα της Μεγίστης πάντα δεδομένων των αναλογιών με την Σαλαμίνα. 
  3. Ο Ναύσταθμος της Σαλαμίνας συγκεντρώνει το αντικειμενικό μειονέκτημα της υπερσυγκέντρωσης όλων των κύριων μονάδων κρούσεως του Π.Ν. Πλέον, οι σκέψεις για διασπορά ορισμένων μονάδων κρούσεως σε Κρήτη και Σκύρο κερδίζουν σημαντικό έδαφος. Αξίζει να τονιστεί πως η Σκύρος διαθέτει εξαιρετική επάρκεια σε λιμενικές εγκαταστάσεις όμως το κύριο μειονέκτημα της είναι το σημείο που βρίσκεται αφού είναι σε σχετικά προωθημένο σημείο στο Κεντρικό Αιγαίο με εγγενείς επιχειρησιακές προκλήσεις. Επιτρέπει βέβαια την άμεση ανάπτυξη μονάδων κρούσεως στο Κεντρικό και Βόρειο Αιγαίο. 
  4. Η θέση του Ναυστάθμου είναι τέτοια στην οποία οι κινήσεις των μονάδων κρούσεως του Π.Ν δύναται να καταγραφούν με σχετικά εύκολο και απλό τρόπο λόγω εγγύτητας με κατοικημένες περιοχές. Χαρακτηριστικό, είναι το παράδειγμα της ζωντανής τηλεοπτικής προβολής της αναχώρησης του Στόλου κατά τη διάρκεια της Κρίσης των Ιμίων. 

Κύριο κώλυμα του Π.Ν ως προς την υλοποίηση της μετεγκατάστασης μονάδων σε Σκύρο και Κρήτη είναι η ανάγκη βελτίωσης και επέκτασης των λιμενικών εγκαταστάσεων καθώς η ύπαρξη περισσοτέρων δομών διοικητικής μέριμνας και υποστήριξης σε καιρούς με περιορισμένων οικονομικών πόρων. Το μεγάλο πλεονέκτημα του Ναυστάθμου της Σαλαμίνας είναι οι ενοποιημένες δομές διοικητικής μέριμνας αφού όλες οι διοικήσεις με προεξάρχουσα αρχή το Αρχηγείο Στόλου βρίσκεται στο ίδιο χωροταξικό μέρος. Ασφαλώς, προκύπτουν επιχειρησιακά και τακτικά ζητήματα όπως αυτά που επισημάνθηκαν παραπάνω πλήν όμως το οικονομικό περιβάλλον δεν επιτρέπει διασπορά μονάδων κρούσεως του Π.Ν.

Σημειώνεται, ότι η ανάπτυξη των μονάδων κρούσεως του Π.Ν εν καιρώ κρίσης ή επιχειρήσεων βασίζεται σε τρεις ομάδες μάχης διοικητές των οποίων είναι εν πλω ο Διοικητής της Διοίκησης Φρεγατών με τους δύο Διοικητές των δύο Μοιρών Φρεγατών. Οι τρεις ομάδες μάχης σε Βόρειο, Κεντρικό και Νότιο Αιγαίο - Ανατολική Μεσόγειο και περιλαμβάνουν μίξη πυραυλακάτων και φρεγατών ενώ τα υποβρύχια δρουν σε τομείς περιπολίας αναλόγως των αποστολών και των τακτικών δεδομένων. Οι ομάδες μάχης πραγματοποιούν συνδυασμένες διακλαδικές επιχειρήσεις (πχ αποβατικές) από κοινού με τις υπόλοιπες Διοικήσεις του Αρχηγείου Στόλου. 

Το σίγουρο είναι πως η ποσοτική και ποιοτική αναβάθμιση των Τουρκικών προκλήσεων χτύπησε το καμπανάκι στην πολιτική και στρατιωτική ηγεσία υπενθυμίζοντας πως η απειλή είναι υπαρκτή και διαρκώς διογκώνεται και μεγενθύνεται. Μετά τη Π.Α σειρά έχει πάρει το Π.Ν σε επίπεδο υλοποίησης εξοπλιστικών προγραμμάτων με κυρίαρχο αυτό του εκσυγχρονισμού των φρεγατών ΜΕΚΟ 200 ΗΝ, της απόκτησης νέων τορπιλών και της χρηματοδότησης του 6ου και 7ου ΤΠΚ κλάσης ΡΟΥΣΣΕΝ. Ήδη μέσα στο 2017 το Π.Ν αναμένεται να παραλάβει το πρώτο αεροσκάφος ναυτικής συνεργασίας P-3B Orion της ενδιάμεσης λύσης από την ΕΑΒ. 

Πάντως, η πρόκληση του Π.Ν για την επόμενη δεκαετία είναι αυτή της εκπόνησης ναυπηγικών προγραμμάτων ή της απόκτησης μεταχειρισμένων πλοίων για την αντικατάσταση των φρεγατών "S", των υποβρυχίων "209" και των πυραυλακάτων Combattante σκάφη των οποίων οι ηλικίες ξεπερνούν τα 40 έτη. Διαφαίνεται πάντως πως οι οροφές είναι αδύνατο τα επόμενα χρόνια να διατηρηθούν στα σημερινά επίπεδα και μοιραία θα μειωθούν λόγω δημοσιονομικών συνθηκών. 

Σχόλια