Ξεκινά το πρόγραμμα για την στέγαση των 20.000 λαθρομεταναστών στην Ελλάδα - Πώς θα γίνει η... επιδότηση ενοικίου

Τις λεπτομέρειες του προγράμματος επιδότησης ενοικίου για 20.000 πρόσφυγες, που ανακοινώθηκε στα τέλη Οκτωβρίου μετά την άτυπη σύνοδο των χωρών των δυτικών Βαλκανίων, επιχειρούν να καθορίσουν η ελληνική κυβέρνηση σε συνεργασία με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες.

Τον σχεδιασμό του προγράμματος έχει αναλάβει η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, η οποία βρίσκεται σε στενή συνεργασία με το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής, προκειμένου να καθοριστούν οι λεπτομέρειες του προγράμματος.

Η δέσμευση της Ελλάδας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι το πρόγραμμα να τεθεί σε εφαρμογή μέχρι το τέλος του χρόνου και όπως δηλώνουν, στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, πηγές της Ύπατης Αρμοστείας ο διεθνής οργανισμός θα είναι συνεπής στο χρονοδιάγραμμα αυτό.

Όπως αποκαλύπτουν στελέχη της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, εξετάζεται ένα μείγμα λύσεων για τις 20.000 θέσεις "φιλοξενίας των προσφύγων" σε διαμερίσματα. Η κυρίαρχη λύση είναι η μίσθωση διαμερισμάτων από την ελεύθερη αγορά, μέσω ενός επιχειρησιακού συνεργάτη, που θα είναι Μη Κυβερνητική Οργάνωση.

Επίσης, εξετάζεται η διαμονή προσφύγων σε ενοικιαζόμενα δωμάτια ή ξενοδοχεία κυρίως στα νησιά, τα οποία κατά τη χειμερινή περίοδο παραμένουν κλειστά. Τέλος, εφικτή θεωρείται και η φιλοξενία σε οικογένειες (διεθνώς η πρακτική αυτή ονομάζεται host family scheme), τεχνογνωσία που τη συναντάμε στις δράσεις του Χαμόγελου του Παιδιού και των Παιδικών Χωριών SOS.

Σε αυτή την τελευταία κατηγορία εντάσσεται και η δράση της πρωτοβουλίας «Refugees Welcome», που προωθεί τη συγκατοίκηση, με την οποία η Ύπατη Αρμοστεία δεν αποκλείει να συνεργαστεί.

Όλες οι παραπάνω περιπτώσεις αφορούν στη διαμονή αιτούντων άσυλο σε διαμερίσματα για τρεις έως έξι μήνες, χρονική περίοδος που εξαρτάται από την πορεία της αίτησής τους για παραμονή στην Ελλάδα ή της ένταξής τους στο πρόγραμμα μετεγκατάστασης σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα.

Το πρόγραμμα βρίσκεται υπό επεξεργασία από την Ύπατη Αρμοστεία και το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής, αλλά σε επόμενη φάση στο σχεδιασμό θα εμπλακούν και άλλα υπουργεία, όπως το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, το υπουργείο Τουρισμού (εφόσον προχωρήσει η λύση της διαμονής σε ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια) και ο υπουργός Επικρατείας για τον συντονισμό του κυβερνητικού έργου, Αλέκος Φλαμπουράρης.

Το πρόγραμμα σχεδιάζεται την περίοδο αυτή σε επίπεδο χρηματοοικονομικό, νομικό και πρακτικό. Πρώτη μέριμνα της Ύπατης Αρμοστείας είναι να καθοριστεί το κόστος της διαμονής, κόστος που θα καλυφθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σε αυτή τη φάση το χρηματοδοτικό κομμάτι, που θα αφορά στη διαμονή ανά άτομο και ανά ημέρα, βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ύπατη Αρμοστεία.

Σε νομικό επίπεδο, πρέπει να ξεπεραστούν κάποια εμπόδια πριν τεθεί σε εφαρμογή το πρόγραμμα, όπως το σημείο της νομοθεσίας που αναφέρει ότι είναι ποινικό αδίκημα να φιλοξενεί κάποιος αλλοδαπό που δεν είναι καταγεγραμμένος. Όπως αναφέρουν στελέχη της Ύπατης Αρμοστείας, υπάρχουν περιθώρια ελιγμών που θα πρέπει να γίνουν σε συνεργασία με την ελληνική κυβέρνηση.

Σε πρακτικό επίπεδο θα καθοριστεί το πλαίσιο, μέσα στο οποίο θα κινηθεί αυτή η τριαδική σχέση, ανάμεσα στον πρόσφυγα, τον ιδιοκτήτη και τον φορέα που θα δίνει τα χρήματα. Υπάρχουν δηλαδή λεπτομέρειες που θα πρέπει να καθοριστούν, όπως το πώς θα δίνονται τα χρήματα στους ιδιοκτήτες, σε ποιανού όνομα θα εκδίδονται οι λογαριασμοί κοινής ωφέλειας ή πώς θα καλύπτονται οι φθορές χρήσης των διαμερισμάτων.

Για τον σχεδιασμό του προγράμματος, η Ύπατη Αρμοστεία παίρνει στοιχεία από τις διεθνείς πρακτικές και κυρίως από το αντίστοιχο πρόγραμμα που εφαρμόζεται στον Λίβανο. Εκεί δεν επιτρέπεται η δημιουργία στρατοπέδων για πρόσφυγες, οπότε η Ύπατη Αρμοστεία τρέχει ένα μεγάλο πρόγραμμα ενοικίασης διαμερισμάτων για πρόσφυγες. Ένα μέρος του προγράμματος χρηματοδοτεί η Ύπατη Αρμοστεία, η οποία δίνει και τα χρήματα του ενοικίου στον ιδιοκτήτη, και ένα μέρος η κυβέρνηση του Λιβάνου.

Ένα άλλο παράδειγμα εφαρμογής που θεωρείται επιτυχημένο από την Ύπατη Αρμοστεία είναι το πρόγραμμα διαμονής σε διαμερίσματα που εφαρμόζει από το 2005 η ΜΚΟ Praksis στην Ελλάδα. Στο πρόγραμμα αυτό ο διεθνής οργανισμός συνεργάζεται από το 2010 για μια κατηγορία διαμερισμάτων.