Η Άγκυρα επιδιώκει τη δημιουργία γκρίζων ζωνών

Του Χρήστου Μηνάγια

Ταξίαρχου ε.α., γεωστρατηγικού αναλυτή, συγγραφέα

Την ώρα που η νέα ελληνική κυβέρνηση είναι προσηλωμένη στις διαπραγματεύσεις του Eurogroup, η Άγκυρα ανακοινώνει δεσμεύσεις περιοχών τόσο στο Αιγαίο όσο και στο Ιόνιο Πέλαγος, αμφισβητώντας ευθέως τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα. Προφανώς, οι άκρως προκλητικές σχεδιαζόμενες ενέργειες της Άγκυρας αποσκοπούν κυρίως στην αξιολόγηση της αντίδρασης της νέας ελληνικής κυβέρνησης, στην προβολή των πάγιων τουρκικών διεκδικήσεων στο Αιγαίο (και όχι μόνο), καθώς επίσης στη στροφή τόσο της τουρκικής κοινής γνώμης όσο και των τουρκικών ΜΜΕ προς τα «ελληνοτουρκικά», προκειμένου το δίδυμο Erdoğan-Davutoğlu να αυξήσει τη δημοτικότητά του, ενόψει των επερχόμενων εκλογών του Ιουνίου και «να βάλει κάτω από το χαλί» τα χρόνια και άλυτα εσωτερικά και περιφερειακά προβλήματα της χώρας.

Ο αριθμός των περιοχών, τα όρια τους, καθώς και οι χρόνοι δέσμευσής τους, που παρουσιάζονται στους επόμενους χάρτες, θα μπορούσαν να χαρακτηρισθούν ως «πρωτόγνωρη τουρκική επιθετικότητα», η οποία φέρνει στη μνήμη μας την κρίση των Ιμίων αναφορικά με τρία χαρακτηριστικά της: το ΧΡΟΝΟ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ, την ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΗ ΑΠΕΙΛΗ και τον ΑΙΦΝΙΔΙΑΣΜΟ. Εξάλλου, επιβεβαιώνεται για άλλη μια φορά ότι η Άγκυρα, προκειμένου να προωθήσει τα τουρκικά συμφέροντα, επιλέγει να κινηθεί εκτός του πλαισίου της διεθνούς νομιμότητας. Επιπρόσθετα, επιβεβαιώνεται ότι το παραπλανητικό δόγμα Davutoğlu περί «μηδενικών προβλημάτων της Τουρκίας με τους γείτονές της» παγιώνεται ως «δόγμα πολλαπλών περιφερειακών προβλημάτων», καθώς οι σχέσεις της Τουρκίας με το σύνολο των γειτόνων της έχουν καταστεί συγκρουσιακές και συνιστούν μείζονα απειλή. Φυσικά, τούτο ήταν αναμενόμενο διότι πρόκειται για ένα δόγμα, το οποίο στηρίχθηκε σε τρεις αρχές: στον εθνικισμό, στο συντηρητισμό και στον ισλαμισμό. Άλλωστε δεν είναι τυχαίο ότι άρχισαν οι αμφισβητήσεις του δόγματος αυτού, με πρόσφατη αυτή του Τούρκου συγγραφέα Ümit Kıvanç, ο οποίος αναφέρει ότι το Στρατηγικό Βάθος του Davutoğlu δεν είναι καθόλου βαθύ, απεναντίας είναι αβαθές.

Σύμφωνα με ανακοινώσεις της Γεωγραφικής-Υδρογραφικής-Ωκεανογραφικής Διεύθυνσης των Τουρκικών Ναυτικών Δυνάμεων που δημοσιεύθηκαν στην επίσημη ιστοσελίδα της, στις 31-12-2014, στις 24-01-2015 την παραμονή των εκλογών, στις 14-02-2015, στις 21-02-2015, στις 27-02-2015 και στις 28-02-2015, δεσμεύονται για εκτέλεση πυρών οι περιοχές που φαίνονται στο Χάρτη 1.

Ειδικότερα, στις εν λόγω ανακοινώσεις αναγράφονται τα εξής:

• Οι περιοχές Νο 1 και Νο 2 δεσμεύονται από 01-01-2015 έως 31-12-2015, από 05.00 έως 16.00 ώρα για εκτέλεση πυρών, συμπεριλαμβανομένων και τα Σαββατοκύριακα. (σ.σ. Η πρώτη δημοσίευση πραγματοποιήθηκε στις 31-12-2014 και δεν έχει τροποποιηθεί μέχρι σήμερα).
• Στις περιοχές Νο 1 και Νο 2 θα πραγματοποιηθούν ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ μέχρι την 31-12-2015, από 05.00 έως 16.00 ώρα. (σ.σ. Η πρώτη δημοσίευση πραγματοποιήθηκε την παραμονή των εκλογών στις 24-01-2015 και δεν έχει τροποποιηθεί μέχρι σήμερα).
• Η περιοχή Νο 4 δεσμεύεται από 01-01-2015 έως 31-12-2015, για εκτέλεση πυρών κάθε ημέρα πλην Παρασκευής, Σαββάτου και Κυριακής. (σ.σ. Η πρώτη δημοσίευση πραγματοποιήθηκε στις 14-02-2015).
• Η περιοχή Νο 8, μεταξύ Σκύρου, Αγ. Ευστρατίου και Λέσβου, δεσμεύθηκε για εκτέλεση πυρών από 01-03-2015 έως 31-12-2015. Επισημαίνεται ότι, η πρώτη δημοσίευση σε NAVTEX για το έτος 2015 μπορεί να πραγματοποιήθηκε στις 27-02-2015 και στη συνέχεια να αφαιρέθηκε στις 02-03-2015 ύστερα από ελληνική αντίδραση, ωστόσο η περιοχή αυτή περιλαμβάνεται στις μόνιμες περιοχές που δεσμεύουν οι Τούρκοι κάθε έτος, με αριθμό 071, από το 2005 μέχρι σήμερα και θα συνεχίζουν να τη δεσμεύουν για όλο το 2015 βάσει του Ετησίου Προγραμματισμού που δημοσίευσαν στις 28-02-2015 και ο οποίος σύμφωνα με το Χάρτη 2 δεν έχει τροποποιηθεί. (βλ. Βιβλίο: Απόρρητος Φάκελος Τουρκία, σελ. 221-222, Χρήστος Μηνάγιας, Εκδόσεις Κάδμος, 2014).

Εκτός τούτου, εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι, στις 14-02-2015, μετά από μεγάλο χρονικό διάστημα, οι Τούρκοι δημοσιοποίησαν μέσω NAVAREA III, ότι θα πραγματοποιηθούν πυρά στις περιοχές Νο 3, Νο 5, Νο 6 και Νο 7 χωρίς να αναγράφουν ότι αυτές ανήκουν στην Ελλάδα, αναφέροντας μόνο ότι οι εν λόγω περιοχές ευρίσκονται στο Αιγαίο Πέλαγος, στο Ιόνιο Πέλαγος και στη Μεσόγειο. Εν τω μεταξύ, σε αντίστοιχες περιπτώσεις άλλων κρατών της Μεσογείου και της Μαύρης Θάλασσας όπως, Συρία, Ισραήλ, Τυνησία, Αλγερία, Ουκρανία κ.λπ., οι Τούρκοι αφενός αναγράφουν τις περιοχές, αφετέρου παραθέτουν και τις ονομασίες των κρατών στα οποία αυτές ανήκουν. Επισημαίνεται ότι, μέχρι το 2005 στις τουρκικές ανακοινώσεις αναγραφόταν ότι οι περιοχές Νο 3, Νο 5, Νο 6 και Νο 7 ανήκαν στην Ελλάδα. Συνεπώς, μια παρέμβαση της Αθήνας προκειμένου, στις NAVAREA III να αναγράφεται ότι οι εν λόγω περιοχές ανήκουν στην Ελλάδα, θα αποστερήσει από την Άγκυρα οποιαδήποτε «πονηρή» σκέψη ώστε να τις θεωρεί και να τις προβάλει, εμμέσως, ως γκρίζες ζώνες. Αναλυτικότερα:

• Η περιοχή Νο 3 που περιλαμβάνει τμήμα του Θερμαϊκού Κόλπου και της Χαλκιδικής δεσμεύεται από 01-01-2015 έως 31-12-2015, για εκτέλεση πυρών κάθε ημέρα πλην Παρασκευής, Σαββάτου και Κυριακής.
• Η περιοχή Νο 5 δεσμεύεται από 01-01-2015 έως 31-12-2015, για εκτέλεση πυρών. Επισημαίνεται ότι η περιοχή αυτή μεταξύ άλλων περιλαμβάνει το Νότιο Ευβοϊκό Κόλπο, το Στενό Καφηρέα απ’ όπου διέρχονται τα τουρκικά πολεμικά πλοία προκαλώντας εντάσεις, καθώς επίσης το βόρειο τμήμα της νήσου Άνδρου.
• Η περιοχή Νο 6, μεταξύ του Πύργου Ηλίας και Ζακύνθου, δεσμεύεται από 01-01-2015 έως 31-12-2015, για εκτέλεση πυρών κάθε Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη και Πέμπτη από 05.00 έως 21.00 ώρα, καθώς επίσης κάθε Παρασκευή από 05.00 έως 13.00 ώρα.
• Η περιοχή Νο 7, βορείως της Κρήτης, δεσμεύεται από 01-01-2015 έως 31-12-2015, για εκτέλεση πυρών κάθε Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή και Σάββατο από 05.30 ώρα έως τη δύση του ηλίου, ενώ από 01-04-2015 έως 31-10-2015 δεν θα πραγματοποιείται καμία δραστηριότητα κάθε Σάββατο. Επίσης, δύο περιοχές στην είσοδο του Κόλπου της Σούδας με ακτίνα 1.000 μ. έκαστη και συντεταγμένες (35ο 32΄ 00΄΄ Β και 24ο 13΄ 00΄΄ Α) η πρώτη και (35ο 28΄ 00΄΄ Β και 24ο 11΄ 70΄΄ Α) η δεύτερη αποτελούν πεδία στόχων των πυρών που θα εκτελεσθούν.

Πέραν των παραπάνω, κρίνεται σκόπιμο να επισημανθεί ότι οι Τούρκοι από τις 31-12-2014 μέχρι σήμερα διεύρυναν έτι περαιτέρω την κάλυψη του Αιγαίου με περιοχές διεξαγωγής ασκήσεων και εκτέλεσης πυρών. Τούτο αποτυπώνεται ευκρινώς στο Χάρτη 2 που ακολουθεί.

Επιπρόσθετα, στις 17 και 18-12-2014 πραγματοποιήθηκε στη Μαύρη Θάλασσα και στο Μαρμαρά η τουρκική Διακλαδική Άσκηση Διοίκησης και Ελέγχου Εναερίου Χώρου με τη συμμετοχή στρατηγείων και μονάδων του στρατού ξηράς, του πολεμικού ναυτικού και της πολεμικής αεροπορίας με σκοπό, την εξέταση των διαδικασιών διοίκησης και ελέγχου του εναερίου χώρου, τη διακλαδική συνεργασία των μέσων αντιαεροπορικής άμυνας, καθώς επίσης την εκπαίδευση του προσωπικού στις διαδικασίες αεράμυνας και αντιαεροπορικών βολών.

Στη συνέχεια, από 07 έως 13-02-2015 πραγματοποιήθηκε η άσκηση Volkan (Ηφαίστειο)-15/1 στην οποία συμμετείχε το σύνολο των σχηματισμών μάχης και σχηματισμών υποστηρίξεως της τουρκικής πολεμικής αεροπορίας. Ο κύριος σκοπός της άσκησης ήταν η διοίκηση, ο έλεγχος και ο συντονισμός μιας μεγάλης κλίμακας αεροπορικής επιχείρησης από μια διοίκηση και συγκεκριμένα τη νεοσυγκροτηθείσα Διοίκηση Πολεμικής Αεροπορικής Δύναμης και Αντιαεροπορικής Αντιπυραυλικής Άμυνας.

Ας σημειωθεί ακόμη ότι οι ασκήσεις που προαναφέρθηκαν αφορούσαν αφενός στην επίδειξη ισχύος των τουρκικών αεροπορικών δυνάμεων, αφετέρου στον επιχειρησιακό έλεγχο αυτών μετά την αναδιοργάνωση τους που ανακοινώθηκε τον Αύγουστο του 2014. Αν βέβαια μαζί με όλα αυτά, συνυπολογισθεί ότι, στις 25-02-2015 οι Τούρκοι δημοσιοποίησαν την ολοκλήρωση των ελέγχων αποδοχής πυραύλων με βεληνεκές 300 χλμ. και την έναρξη παράδοσης αυτών στις ένοπλες δυνάμεις της χώρας τους, τότε η τουρκική επίδειξη ισχύος προσλαμβάνει ιδιαίτερες διαστάσεις. (βλ. Βιβλίο: Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις και Εξοπλισμοί, σελ. 54-58 και 66-74, Χρήστος Μηνάγιας, Εκδόσεις Κάδμος, 2014).

Μια άλλη σημαντική και ιδιαίτερα χαρακτηριστική αλλαγή στην προκλητικότητα της Άγκυρας αποτελεί η πτήση που πραγματοποίησε στις 17-02-2015 ο αρχηγός της τουρκικής πολεμικής αεροπορίας πτέραρχος Akın Öztürk, ως επικεφαλής σμήνους οκτώ αεροσκαφών F-16, από το Babakle (βορείως Λέσβου) μέχρι το Kaş (βορειοανατολικά Καστελλόριζου). Ειδικότερα, η πτήση αυτή πραγματοποιήθηκε στo διεθνή εναέριο χώρο του Αιγαίου, εντός του FIR Αθηνών, σε απόσταση έξη ναυτικών μιλίων από τα νησιά Λέσβος, Χίος, Ψαρά, Ικαρία, Λέρος, Κως και Ρόδος, σε ύψος 150 μέτρα, διανύοντας 740 χλμ σε 50 λεπτά. Για το θέμα αυτό, το τουρκικό Γενικό Επιτελείο Ενόπλων Δυνάμεων γνωστοποίησε ότι η πτήση ήταν εκπαιδευτική και πραγματοποιήθηκε για να διαφυλαχθούν τα εθνικά δικαιώματα και συμφέροντα της Τουρκίας στο Αιγαίο.

Ακολούθως, στις 21-02-2015, η Γεωγραφική-Υδρογραφική-Ωκεανογραφική Διεύθυνση των Τουρκικών Ναυτικών Δυνάμεων δημοσιοποίησε τον Ετήσιο Προγραμματισμό των Θαλασσίων Ερευνών με πλοία επιστημονικών ερευνών για το έτος 2015. Από την ανάλυση του εν λόγω τουρκικού κειμένου προκύπτει ότι το πλοίο επιστημονικών ερευνών R/V KOCA PİRİ REİS, από 15 έως 30 Μαΐου 2015, θα πραγματοποιήσει επιστημονικές έρευνες σε 20 περιοχές του βυθού του Αιγαίου, προκειμένου να κατανοηθούν οι κλιματικές αλλαγές που επήλθαν στη συγκεκριμένη θαλάσσια περιοχή εδώ και 250.000 έτη. Το εν λόγω πρόγραμμα ερευνών,  που ανατέθηκε στο τουρκικό Ινστιτούτο Θαλασσίων Επιστημών και Τεχνολογίας του πανεπιστημίου Dokuz Eylül Üniversitesi, ξεκίνησε στις 01-01-2014 και θα ολοκληρωθεί στις 01-01-2017.Μάλιστα, το πανεπιστήμιο Memorial University of Newfounland του Καναδά θα συμμετέχει στις έρευνες των Τούρκων, ενώ Καναδοί επιστήμονες θα επιβαίνουν στο πλοίο R/V KOCA PİRİ REİS.

Η σπουδαιότητα των ερευνών αυτών για την ελληνική πλευρά εστιάζεται στο γεγονός ότι εκτός της παρουσίας Καναδών επιστημόνων, αυτές θα πραγματοποιηθούν με έναν ειδικό εξοπλισμό που αποτελείται από ένα έμβολο το οποίο βυθίζεται στον πυθμένα της θάλασσας και εξάγει δείγματα των ιζημάτων-λάσπη από το βυθό. Η διαδικασία λήψης των δειγμάτων και οι σταθμοί που θα πραγματοποιηθούν οι μετρήσεις αμφισβητούν τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα στο Αιγαίο και απεικονίζονται στο Χάρτη 3.

 

 Επίσης, θα πρέπει να σημειωθεί ότι η δραστηριότητα αυτή αποτελεί συνέχεια αντίστοιχων ανακοινώσεων που δημοσιοποιήθηκαν στο παρελθόν από την τουρκική Γεωγραφική-Υδρογραφική-Ωκεανογραφική Διεύθυνση για έρευνες που θα πραγματοποιούντο τα χρονικά διαστήματα 05-30 Μαρτίου 2012, 25 Ιουνίου-20 Ιουλίου 2012 και 20-30 Μαΐου 2014.

Σύμφωνα με τον επίκουρο καθηγητή του Πάντειου Πανεπιστημίου Ευάγγελο Συρίγο, που ασχολείται με το διεθνές δίκαιο και την εξωτερική πολιτική, με κύρια αντικείμενα το δίκαιο της Θάλασσας, τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, τα Βαλκάνια και τις μειονότητες, η Τουρκία μπορεί να πραγματοποιήσει μέσω των πανεπιστημίων έρευνες στα διεθνή ύδατα του Αιγαίου για θέματα οικοσυστήματος και βιοποικιλότητας. Η έρευνα μπορεί να περιορισθεί είτε μόνο σε ύδατα (π.χ. ποιότητα υδάτων, περιβαλλοντολογικές επιπτώσεις κ.λπ.) (1η περίπτωση), είτε να επεκταθεί και σε θέματα που σχετίζονται με το  βυθό των διεθνών υδάτων (υφαλοκρηπίδα) (2ηπερίπτωση). Στην 1η περίπτωση θεωρητικώς δεν χρειάζεται άδεια από την Ελληνική πλευρά. Αυτό ισχύει για όσο καιρό δεν έχουμε κηρύξει Α.Ο.Ζ. Στην πράξη, όμως, και προς αποφυγή διενέξεων τα κράτη που προτίθενται να προβούν σε ενέργειες στα υποκείμενα ύδατα, ζητούν σχετική άδεια. Αυτό γίνεται διότι είναι τέτοια η φύση των ερευνών που είναι εξαιρετικά δύσκολο για το παράκτιο κράτος να γνωρίζει εάν το διενεργόν την έρευνα σκάφος θα περιορισθεί σε δραστηριότητες επί των υπερκείμενων υδάτων ή θα προχωρήσει σε έρευνες επί της υφαλοκρηπίδας. Για να το ζητήσουμε αυτό, ερμηνεύουμε το άρθρο 300 της σύμβασης που αναφέρεται στην καλή πίστη και το άρθρο 87 παράγραφος 2. Άλλες χώρες, όπως η Ιταλία, δεν δίδουν άδεια, αλλά απαιτούν εκ των προτέρων γνωστοποίηση των ερευνών (notification). Εάν κηρύξουμε Α.Ο.Ζ., τότε για τις έρευνες θα χρειάζεται άδεια. Στην 2η περίπτωση χρειάζεται άδεια. Την άδεια χορηγεί η ΕΧΑΕ (Επιτροπή Χορηγήσεως Αδειών Ερευνών Θαλάσσης) που είναι διυπουργικό όργανο και συντονίζεται από το υπουργείο Εξωτερικών. Σε περίπτωση που οι έρευνες διεξάγονται από διεθνή οργανισμό, στα όργανα του οποίου συμμετέχει η Ελλάδα, δεν χρειάζεται άδεια. Τεκμαίρεται ότι έχει ενημερωθεί από τη συμμετοχή του στον οργανισμό.  

Στο ίδιο πλαίσιο των τουρκικών προκλήσεων εντάσσεται και η πρόσφατη δραστηριότητα του ιταλικού πλοίου EXPLORA, το οποίο, μετά από τη ελληνική αντίδραση, σταμάτησε τις εργασίες πόντισης καλωδίου και απεχώρησε στις 24-02-2015. Ωστόσο στις 28-02-2015, οι Τούρκοι, εμμένοντας στην παραβατική συμπεριφορά τους, ανακοίνωσαν μέσω NAVAREA III ότι το εν λόγω πλοίο θα πραγματοποιήσει την πόντιση καλωδίου στις περιοχές που φαίνονται στο Χάρτη 4.

Φυσικά οι προθέσεις της Άγκυρας είναι περισσότερο από προφανείς διότι μέσω του πλοίου EXPLORA, αυτή όχι μόνο αμφισβητεί την ελληνική υφαλοκρηπίδα, αλλά προχωρά ακόμη περισσότερο στις ήδη μέχρι τώρα αμφισβητήσεις της, οι οποίες χρονολογικά εξελίσσονται ως εξής και φαίνονται στο Χάρτη 5. Αναλυτικότερα, στις 29-11-2007, δύο μήνες μετά τις ελληνικές βουλευτικές εκλογές της 16 Σεπτεμβρίου, το τουρκικό υπουργείο Ενέργειας και Φυσικών Πόρων δημοσίευσε τις περιοχές ερευνών και εκμετάλλευσης στην Ανατολική Μεσόγειο που απεικονίζονται με κόκκινο χρώμα. Στη συνέχεια, στις 17-06-2011, με την Ελλάδα να βρίσκεται σε πολιτική και οικονομική αστάθεια ενόψει της ψήφισης του Μεσοπρόθεσμου, προστέθηκαν οι περιοχές ερευνών που απεικονίζονται με πράσινο χρώμα. Κατόπιν, στις 20-01-2012 και ενώ η Ελλάδα είχε εισέλθει σε παρατεταμένη προεκλογική περίοδο προστέθηκαν οι περιοχές ερευνών που απεικονίζονται με κίτρινο χρώμα.

Την παρούσα περίοδο, με το πλοίο EXPLORA, η Τουρκία επιδιώκει να αμφισβητήσει τη θαλάσσια περιοχή ανατολικά και νότια της Κρήτης, της Κάσου, της Καρπάθου και της Ρόδου προκειμένου να ολοκληρωθούν οι επιδιώξεις της, οι οποίες απεικονίζονται στο Χάρτη 6. (βλ. Βιβλίο: Απόρρητος Φάκελος Τουρκία, σελ. 92-116, Χρήστος Μηνάγιας, Εκδόσεις Κάδμος, 2014).

Η Τουρκία επιδιώκει κρίση ή ένταση με την Ελλάδα;

Με την είσοδο του 2015, η Τουρκία φαίνεται να βρίσκεται ενώπιον πολύ σοβαρών κοινωνικών, πολιτικών και οικονομικών κινδύνων. Επίσης, τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Άγκυρα σε διεθνές και περιφερειακό επίπεδο πιθανόν να αλλάξουν τις πολυδιάστατες ισορροπίες της εσωτερικής πολιτικής της χώρας και να πλήξουν την αλαζονική συμπεριφορά του προέδρου Δημοκρατίας Tayyip Erdoğan. Οι ισορροπίες αυτές αφορούν στις σχέσεις Τούρκων-Κούρδων, σουνιτών-αλεβητών, κυβέρνησης-κομμάτων αντιπολίτευσης και ισλαμιστών-κεμαλιστών.

Επιπλέον, ο Erdoğan αφενός προσπαθεί να συσπειρώσει το κόμμα του, αφετέρου έχει σαν στόχο να διατηρήσει το προφίλ ενός ισχυρού παράγοντα της εσωτερικής πολιτικής, προκειμένου να αποφευχθεί ο κίνδυνος αποδυνάμωσης αυτού και απομόνωσης του στο προεδρικό μέγαρο. Πέραν αυτού, με δεδομένο ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα ήθελαν να δουν τον Ahmet Davutoğlu ως έναν παράγοντα είτε προώθησης, είτε ανοχής των συμφερόντων τους στη Μέση Ανατολή, ο Erdoğan θεωρεί ότι ένας πρωθυπουργός σύμφωνος με τα κελεύσματα των Αμερικανών θα αποτελέσει ένα σημαντικό πολιτικό κίνδυνο για αυτόν. Για το λόγο αυτό θα συνεχίσει να συμπεριφέρεται πολιτικά είτε ως πρωθυπουργός, είτε ως υπουργός, είτε ακόμη και ως δήμαρχος εφόσον αυτός το κρίνει σκόπιμο.

Συνεπώς, με δεδομένο ότι ο Erdoğan αυξάνει πάντα την ισχύ του μετά τη δημιουργία κάποιας κρίσης, είτε στο εσωτερικό της χώρας είτε στο εξωτερικό, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη το ενδεχόμενο προσπάθειας ενεργοποίησης των εθνικιστικών αντανακλαστικών των Τούρκων υπέρ της κυβέρνησης τους, μέσω κάποιας εξαγωγής της κρίσης προς την Ελλάδα και την Κύπρο. Σαφώς, περισσότερες πιθανότητες συγκεντρώνει η επιδίωξη δημιουργίας κρίσης περιορισμένης κλίμακας, εντοπισμένη σε συγκεκριμένη περιοχή που προφανώς θα προβάλλει διεθνώς τις τουρκικές διεκδικήσεις στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Επίσης, με δεδομένο ότι η Τουρκία ευρίσκεται σε προεκλογική περίοδο, εκτιμάται ότι μέχρι τις εκλογές του Ιουνίου 2015 θα πρέπει να υπάρχει σχετική εγρήγορση από ελληνικής πλευράς.

Είναι προφανές ότι το επόμενο χρονικό διάστημα η Άγκυρα θα θελήσει να διαπιστώσει τις ανοχές της νέας ελληνικής κυβέρνησης έναντι της τουρκικής προκλητικότητας και συγκεκριμένα, εάν ο σκοπός, οι προθέσεις, η αποφασιστικότητα και η υποστήριξη της εξωτερικής πολιτικής της είναι απρόβλεπτοι, ενώ δεν θα πρέπει να αποκλεισθεί το ενδεχόμενο, οι Τούρκοι να επιδιώξουν την αυθαίρετη επιβολή τετελεσμένων σε συγκεκριμένες περιοχές.

Γίνεται λοιπόν αντιληπτό ότι, επιβάλλεται μια σοβαρή προετοιμασία για αντιμετώπιση μιας ενδεχόμενης ελληνοτουρκικής κρίσης με υπαιτιότητα της Άγκυρας. Για το λόγο αυτό, κρίνεται σκόπιμο να παρατεθούν οι ακόλουθες σκέψεις που κατά βάση στηρίζονται στο τουρκικό Δόγμα Διαχείρισης Κρίσεων (Kriz Yönetimi):

• Εάν ένα κράτος δεν έχει καλά οργανωμένο το σύστημα πληροφοριών του δεν θα μπορέσει να επιβιώσει. Η άποψη αυτή αναγράφεται στο βιβλίο του Τούρκου Aziz Yakın με τίτλο: İstihbarat, Casusluk ve Casuslukla Mücadele (Πληροφορίες, Κατασκοπεία και Αντικατασκοπεία) που εκδόθηκε από τη Διπλωματική Ακαδημία του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών. Για το λόγο αυτό, η επαναξιολόγηση του συστήματος των εθνικών πληροφοριών της χώρας μας θα συνέβαλε σημαντικά αφενός στην εξάλειψη των παθογενειών του, αφετέρου στον καλύτερο συντονισμό και τον πιο αποτελεσματικό έλεγχο των συνεργαζόμενων Φορέων σε θέματα πληροφοριών. Άλλωστε, ο συντονισμός αποβλέπει στην αποδοτικότητα, ενώ ο έλεγχος εξασφαλίζει τόσο τη νομιμότητα των ενεργειών, όσο την υπέρβαση των ψυχολογικών εμποδίων όταν θα απαιτηθούν ενέργειες που θα λειτουργούν στα όρια της νομιμότητας.
• Η αλληλεπίδραση και η σύνθετη σχέση που υπάρχει μεταξύ πολιτικών, στρατιωτικών, τεχνολογικών, οικονομικών, πολιτιστικών και θρησκευτικών παραγόντων απαιτούν: πρώτον, τον πλήρη εναρμονισμό των αμυντικών αντανακλαστικών της κυβέρνησης με το νέο περιβάλλον συμβατικών ή ασύμμετρων απειλών που στρέφεται κατά της εθνικής ασφάλειας και των εθνικών συμφερόντων της χώρας μας και τις δυνατότητες που αυτές οι απειλές έχουν. Και δεύτερον, την υιοθέτηση μιας ευρείας αντίληψης αντιμετώπισης των απειλών, κατά βάση μέσω της πρόληψης και της αποτροπής, υιοθετώντας ένα δόγμα που θα εστιάζεται στην επίδραση επί της θέλησης και των δυνατοτήτων του αντιπάλου.
• Τα κύρια χαρακτηριστικά μιας κρίσης είναι η ΑΠΕΙΛΗ, ο ΧΡΟΝΟΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ και ο ΑΙΦΝΙΔΙΑΣΜΟΣ. Συνεπώς, κατά τη διαχείριση κρίσεων απαιτείται ψυχραιμία χωρίς κραυγές, υπερβολές και κινδυνολογία, επιβλητικότητα και ιεραρχία, δεδομένου ότι, δεν θα υπάρχει ούτε συγκεκριμένος τρόπος επίλυσης μιας κρίσης ούτε ο χρόΗΓΗνος και οι επαρκείς πληροφορίες για να ληφθούν σωστές αποφάσεις. Επομένως, τα άτομα που θα κληθούν να διαχειρισθούν μια κρίση θα πρέπει να μπορούν να λάβουν τα μηνύματα όταν αυτή θα πλησιάζει για να προετοιμασθούν έγκαιρα και σωστά.
• Κάθε περιβάλλον έντασης δεν αποτελεί κρίση. Συνεπώς, μια υπέρμετρη-αδικαιολόγητη ενέργεια ή λήψη στρατιωτικών μέτρων από ελληνικής πλευράς χωρίς να έχει υπάρξει εκ των προτέρων σχεδιασμός για την αποτροπή της Άγκυρας να απαντήσει στα μέτρα αυτά, θα αποτελέσει την αιτία δημιουργίας περιβάλλοντος σοβαρής έντασης στον ελληνικό θαλάσσιο και εναέριο χώρο.
• Η κρίση δεν έχει πάντα την έννοια της καταστροφής. Αντίθετα, με τη λήψη και υλοποίηση των σωστών αποφάσεων, αυτή μπορεί να μετατραπεί σε ευκαιρία προώθησης των εθνικών συμφερόντων.

ΠΗΓΗ