ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΝΑΥΤΙΚΟ - ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΑΣΚΗΣΗΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Ιωάννης Σ. Θεοδωράτος

Δημοσιογράφος-Αμυντικός Αναλυτής

Από τις 26 Μαρτίου έως τις 5 Απριλίου και για 10 ημέρες οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις και ειδικά το Πολεμικό Ναυτικό, χρησιμοποιούνται ορθώς ως εργαλείο άσκησης εξωτερικής πολιτικής. Για δεύτερη φορά σε δύο χρόνια ελληνικά πολεμικά πλοία και αεροσκάφη συνεπιχειρούν με αμερικανικές και ισραηλινές αεροναυτικές δυνάμεις στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Από την ανατολική Κρήτη και το Καστελόριζο, μέχρι την Κύπρο και τις ακτές του Ισραήλ, πραγματοποιείται η πιο σημαντική άσκηση του 2012, η οποία περνά συγκεκριμένα μηνύματα στην Άγκυρα και στους όποιους δυτικούς υποστηρικτές της. Τα πολεμικά πλοία πλέουν επί των υδάτων της μη ανακηρυχθείσης ελληνικής ΑΟΖ, εκτυλίσσοντας απόρρητα μεν αλλά στοχευμένα επιχειρησιακά σενάρια, τα οποία «αποκαλύπτουν» την παγίωση μιας νέας γεωστρατηγικής πραγματικότητας. Υπό την αιγίδα της αστερόεσσας, το Πολεμικό Ναυτικό εισήλθε σε μία από τις πλέον δυσπρόσιτες στρατιωτικές λέσχες της υφηλίου, καθώς μετά από ισραηλινή πρόσκληση ζητήθηκε και εγκρίθηκε η ελληνική συμμετοχή σε μια «κλειστή» άσκηση. Το γεγονός αυτό δεν θα είχε εν πρώτοις κάποια ιδιαίτερη σημασία, εάν δεν γνωρίζουμε την προϊστορία.

Για έντεκα χρόνια (1998-2009) αμερικανικές, ισραηλινές και τουρκικές ναυτικές μονάδες με την εμπλοκή μαχητικών αεροσκαφών, ελικοπτέρων και αεροσκαφών ναυτικής συνεργασίας, διεξήγαγαν – κατ’ αποκλειστικότητα μεταξύ τους – την άσκηση Reliant Mermaid. Το 2010 συνέβη μια ουσιαστική μεταβολή στη σύνθεση της τριεθνούς άσκησης καθώς την θέση της Τουρκίας κατέλαβε η Ελλάδα. Επίσης η ονομασία άλλαξε σε Noble Dina. Εκεί όμως που βρίσκεται η ουσία της τριεθνικής αυτής εκπαιδευτικής δραστηριότητας αφορά τα επιχειρησιακά σενάρια, τα οποία διαφέρουν πλήρως από εκείνα της Reliant Mermaid. Στην Noble Dina έχει εγκαταλειφτεί το κλασικό μοτίβο της άσκησης που εστιάζεται σε αποστολές έρευνας και διάσωσης (SAR) και άλλα συναφή εκπαιδευτικά αντικείμενα. Επειδή ολόκληρη η διαδικασία καλύπτεται από το πέπλο του απορρήτου, καθώς καμία πλευρά δεν επιθυμεί να αποκαλύψει τι περιλαμβάνει το βασικό επιχειρησιακό σενάριο – σε αντίθεση με ότι συνέβαινε στο παρελθόν – οι τύποι και οι επιχειρησιακές δυνατότητες των συμμετεχόντων σκαφών φωτίζουν κάποια σημεία…

Το Αμερικανικό Ναυτικό μετέχει με δύο μεγάλες ναυτικές μονάδες, ένα καταδρομικό κλάσης Ticonderoga, το «VellaGulf» (CG72) και ένα αντιτορπιλικό κλάσης Arleigh Burkeτο «The Sullivans» (DDG68). Τα δύο αυτά πλοία αποτελούν τμήμα του 6^ου Στόλου και μετέχουν τακτικά σε συμμαχικές ασκήσεις (βλ. Noble Manta 2012). Οι πληροφορίες αναφέρουν επίσης ότι δύο κορβέτες κλάσης Eilat και ένα υποβρύχιο κλάσης Dolphin συνιστούν την ισραηλινή συμμετοχή. Το ΠΝ απέστειλε την φρεγάτα κλάσης Meko200HN «Σαλαμίς» (F455) και το υποβρύχιο Type 209/1100 «Τρίτων» (S112). Όμως η ελληνική στρατιωτική παρουσία ήταν μεγαλύτερη, καθώς δύο ζεύγη μαχητικών F-16 Block52+ της 115 Πτέρυγας Μάχης στην Σούδα ενεπλάκησαν στα σενάρια της άσκησης.

Συνοψίζοντας τα παραπάνω μπορούμε να τολμήσουμε να προβούμε σε ορισμένες αρχικές – παρότι πρόωρες – παρατηρήσεις:
α) η άσκηση αποτελεί πεδίο εφαρμογής κοινής επιχειρησιακής τακτικής έναντι ενός «εχθρού» που θα κινηθεί ενάντια στα συμφέροντα των τριών δυνάμεων στην περιοχή,
β) η τοπογραφία μας επιτρέπει να ταυτίσουμε τον υδάτινο χώρο στον οποίο εξελίσσεται ηNoble Dina, με την ενοποιημένη ΑΟΖ Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ την οποία «απειλεί» η Τουρκία,
γ) η συμμετοχή πολεμικών κατευθυνομένων βλημάτων συν τις δυνατότητες που παρέχει το φερόμενο σύστημα Aegis«προδίδει» την ύπαρξη επιχειρησιακού σεναρίου ανάπτυξης αντιαεροπορικής ομπρέλας αεράμυνας περιοχής, κάτω από την οποία θα ενεργήσουν οι φρεγάτες και κορβέτες Ελλάδας-Ισραήλ, που διαθέτουν αεράμυνα σημείου,
δ) πάντοτε η αποστολή υποβρυχίων συνδυάζεται με επιθετικές πρωτοβουλίες καθώς και με εκτέλεση ειδικών επιχειρήσεων.

Για να μπορέσουμε να «δούμε» καλύτερα τους σκοπούς της άσκησης, μπορούμε να πραγματοποιήσουμε μια προσομοίωση επί χάρτου, όπου πέριξ των πολεμικών πλοίων και σε γνωστά σημεία (βλ. αριθμημένα οικόπεδα) θα τοποθετήσουμε εξέδρες άντλησης υδρογονανθράκων, καθώς και πλωτά συνεργεία πόντισης αγωγών μεταφοράς ενεργειακών αγαθών. Ο «εχθρός» επιχειρεί να εμποδίσει τις εργασίες και τότε παρεμβαίνουν πολεμικά σκάφη από Ελλάδα και Ισραήλ, καθώς και τα περιπολούντα σκάφη των ΗΠΑ. Οι Αμερικανοί δεν εμπλέκονται αλλά τηρώντας «ενεργή ουδετερότητα» δημιουργούν έναν αντιαεροπορικό θόλο πάνω από την θερμή περιοχή, διαμηνύοντας ότι πρόκειται για απαγορευμένη σε πτήσεις στρατιωτικών αεροσκαφών, ζώνη αποτρέποντας την Τουρκική Αεροπορία. Φυσικά τα προαναφερόμενα συνιστούν υπόθεση που δεν μπορεί να διασταυρωθεί

Ωστόσο η άσκηση με το βαρύ πέπλο μυστικότητας που την καλύπτει, συνέπεσε με το συνέδριο του Economist και τις δηλώσεις του ειδικού απεσταλμένου Μόρνινγκσταρ, οι οποίες αποτέλεσαν το καρότο προς την Άγκυρα, καθώς τα πολεμικά είθισται να ενέχουν θέση μαστιγίου. Πρόκειται για στρατιωτικο-διπλωματική διγλωσσία; Είναι γνωστό ότι σημαντικοί κύκλοι των Δημοκρατικών του προέδρου Ομπάμα εμμένουν να ευνοούν την Άγκυρα, όπως επίσης άλλοι ομοίως ισχυροί παράγοντες του ίδιου πολιτικού χώρου υποστηρίζουν κάθε εκδήλωση πυγμής κατά της ισλαμικής αυτής χώρας, που έχει στραφεί εναντίον του Ισραήλ. Επίσης είναι σαφές ότι οι ΗΠΑ δεν υποστηρίζουν και δεν ευνοούν τον έλεγχο σημαντικών κοιτασμάτων υδρογονανθράκων από ρωσο-μουσουλμανικά πολιτικο-οικονομικά κέντρα και αυτό συμπεριλαμβάνει φυσικά την Τουρκία και ιδιαίτερα την Ανατολική Μεσόγειο.


Αυτοί που χαράσσουν στρατηγική γνωρίζουν την αποκλίνουσα πορεία που ήδη έχει λάβει η Τουρκία, σε αντίθεση με τους πρόσκαιρους εμπορικά κατευθυνόμενους «πωλητές» ευημερίας, που θεληματικά αγνοούν την γεωπολιτική της ισχύος.

Στο πλαίσιο της διεξαγωγής της άσκησης Noble Dinaπρέπει να εντάξουμε: α) την επίσκεψη του Ισραηλινού αντιπτεράρχου Αμίρ Εσέλ (12 Φεβρουαρίου) στο ΓΕΕΘΑ, β) την άφιξη του Διοικητού Ναυτικών Επιχειρήσεων του Ισραηλινού Ναυτικού, αντιναύαρχος Ο. Λαβί στο ΚΕΝΑΠ στη Σούδα (23 Μαρτίου), όπου είχε συνομιλίες με τον Αρχηγό Στόλου και γ) την πρόσφατη επίσκεψη του διοικητού του 6^ου Στόλου αντιναύαρχου Κ. Παντόλφι (28-29 Μαρτίου) στο ΓΕΝ και σε μονάδες του Αρχηγείου Στόλου. Πρόκειται για συμπτωματικές αφίξεις ή για συστηματική προετοιμασία μιας νέας γεωστρατηγικής πραγματικότητας;

ΠΗΓΗ